در این مطلب قصد داریم به برخی جنبه‌هی علمی زبان بدن اشاره کنیم. دلیل اینکه زبان بدن در ما شکل گرفته است را بررسی کرده و درباره یک موضوع مهم یعنی صداقت زبان بدن صحبت نماییم.

زبان بدن راستگو است!

زبان به مردم داده شد که با گفتن برخی چیزها و نگفتن برخی چیزهای دیگر، افکارشان را مخفی کنند، اما هدف زبان بدن آشکار کردن افکار بود «جان ناپیر».

برای میلیون‌ها سال، اجداد ما انسان‌ها، بر روی این سیاره، زندگی بسیار خطرناکی را پشت سر گذاشتند. آن‌ها نیازها، هیجانات، ترس‌ها و تمایلات خود را از طریق ارتباط مؤثر برآورده‌ کرده‌اند. روش اصلی آن‌ها برای برقراری ارتباط، به‌کارگیری روابط غیرکلامی مانند تغییرات فیزیولوژکی (چهرۀ گلگون)، ژست‌ها (اشاره با دست)، صداها و واکنش‌های چهره‌ای یا بدنی (نگاه خیره و وحشت‌زده) بوده است. این موضوع که هنوز هم عمدتاً به‌صورت غیرکلامی و نه کلامی ارتباط برقرار می‌کنیم و نیاز به نشانه‌های هیجانی در روابط نوشتاری‌مان داریم، تا حدی مربوط به میراث زیستی ما بوده است. خوشبختانه، ما در طول تکامل خودمان، سیستمی را پرورش داده‌ایم که بی‌درنگ نوع احساس و نحوۀ ادراک‌مان را به دیگران منتقل می‌کنیم. ما انسان‌ها طوری تکامل یافته‌ایم که به تهدیدات یا هرچیزی که می‌تواند به ما صدمه بزند بلافاصله واکنش نشان می‌دهیم.این سیستم که در طی زمان تکامل یافته است و ما را نسبت به هر خطری آگاه می‌کند، برای ارتباط با افراد پیرامون‌مان نیز به کار می‌آید. همان‌طور که مغزمان به ما فرمان می‌دهد که با مشاهدۀ یک سگ یا گربۀ خشمگین خشک‌مان بزند، به ما دستور می‌دهد که با دیگران نیز از طریق حرکات بدن‌مان ارتباط برقرار کنیم. زبان بدن از این جهت اهمیت دارد که وقتی یکی از ما به وقایع اطراف مان واکنش نشان می‌دهیم، دیگران نیازی به آزمودن برخی چیزها ندارند. برای مثال، وقتی چیزی را می‌چشید و بدمزه بودن آن از حالات چهره‌تان مشخص باشد، اطرافیان‌تان دیگر آن را تکرار نمی‌کنند.

اما چرا می‌گوییم زبان بدن راستگو است؟ زبان بدن تنها مربوط به بقاء یا تهدید نمی‌باشد، اگرچه دلیل اصلی واکنش ما به رویدادهای معین همین است. مغز ما نیات و مقاصد ما را نیز مخابره می‌کند. به همین دلیل است وقتی که با کسی‌که دوست دارید در حال صحبت هستید و ناگهان متوجه می‌شوید که یک پایش به سمت ماشین یا آسانسور هست، می‌فهمید که او عجله دارد و می‌خواهد برود. وقتی فرد دیر کرده است از طریق پاهایش می‌گوید که یک کار فوری در پیش است(که ناراحتی روانی را باعث شده است). به همین دلیل است که می‌گویند زبان بدن، صادق‌تر از زبان کلامی است. به‌نظر شما از لحاظ روان‌شناختی چه چیزی پشت این پدیده است؟

نیازها، احساسات، افکار، هیجانات و مقاصد ما به ظرافت هر چه تمام‌تر توسط سیستم لیمبیک در مغز، پردازش می‌شود. بنابراین برای انجام برخی چیزها نیاز به فکر کردن وجود ندارد و این سیستم تنها به محیط اطراف واکنش نشان می‌دهد و آنچه را که احساس می‌کنیم، بدن‌مان به منصۀ ظهور می‌گذارد. وقتی خبر بدی می‌شنویم، لب‌هایمان به هم فشرده می‌شوند؛ وقتی اتوبوس را از دست می‌دهیم عصبی شده و سرخ می‌شویم. وقتی از ما خواسته می‌شود که آخر هفته را کار کنیم،  چشمان‌مان از حدقه بیرون می‌زند. همۀ این موارد جلوه‌هایی از ناراحتی هستند که سیستم لیمبیک‌مان طی میلیون‌ها سال آنها را کامل کرده است، فرقی ندارد که در آمریکا باشیم یا در چین. این سیستم انتقال احساس‌مان، در طول زمان ثابت بوده و علی‌رغم سادگی‌اش، بقای ما را تضمین کرده است. داشتن جنبه‌های متعدد روابط غیر‌کلامی و زبان بدن، به ما کمک خواهد کرد که احساسات، افکار، ترس‌ها یا تمایلات درست افراد را درک کنیم. داشتن این بینش اضافی، امکان ارزیابی صحیح‌تر از دیگران را برای ما فراهم می‌کند و در نهایت کمک می‌کند که به‌طور مؤثرتر و با همدلی بیش‌تر با دیگران ارتباط برقرار کنیم و به درکی عمیق‌تر نائل شویم.